Leisure speelt een essentiële rol in de stedelijke omgeving. Je zou de stad kunnen zien als plaats waar mensen hun thuis hebben en waar ze hun brood verdienen. Pas als ze tussen de woningen en kantoren in hun leven gaan leiden dan krijgt het leven in de stad betekenis voor mensen. Leisure gaat over samenleven en het ervaren van dat wat het leven waardevol maakt. Onze opleiding houdt zich bezig met de betekenis en invulling van deze stedelijke vrijetijd.

Als Leisure opleiding zien we het onze taak om bij te dragen aan een levendige en leefbare stedelijke ontwikkeling. Je kan dan denken aan lovable activiteiten zoals uitgaan, ontspanning, winkelen en museum bezoek. Maar ook aan livable initiatieven zoals bibliotheken, buurthuizen, cultuurprogrammering of politieke manifestaties. Vaak overlappen deze topics natuurlijk. Leisure is tegenwoordig een vloeibaar begrip waarin traditioneel vrijetijdsaanbod over grenzen heen kijkt (cross-sectoraal), waarin leisure wordt ingezet om je persoonlijk te ontwikkelen, of waarin de vrijetijdsbesteding en vrijetijdsbehoefte zelf bevraagt wordt om zo tot nieuw aanbod of zelfs nieuwe werkvelden te komen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat we in een tijd van snelheid, stress en (media)geweld studenten moeten opleiden die opkomen voor het recht voor pure vrijetijd en het recht om te lanterfanten.

Vertaald naar de onderwijspraktijk van Leisure en Events Management (LEM) aan de Rotterdamse Willem de Kooning Academie zie je een leergemeenschap die krachtige Leisure Producenten opleidt voor, in en met de stad. In de 4 jaar dat ze op de WdKA zitten leren de studenten hun rol te pakken als creatief-zakelijk leider. We zien de stad als podium voor een divers aanbod dat het leven in de stad betekenis geeft. Als ontwerpers van deze programma’s werken we samen met verschillende organisaties, bedrijven, bewoners en bezoekers om proposities te ontwikkelen en werkelijkheid te maken. Het experiment buiten de muren van academie speelt een belangrijke hierbij.

Maak de schoolmuren rekbaar

Het onderwijsmodel van de Willem de Kooning Academie zorgt ervoor dat het werken aan maatschappelijk relevante opgaven een integraal onderdeel is van onze onderwijspraktijk. We noemen dit Practice based education (https://www.wdka.nl/practices). Voor LEM betekent dit dat we ons verbinden aan de belangrijke vraagstukken die in onze werkvelden bestaan. We bewegen in de stad waar we ons thuis hebben: Rotterdam. Een stad die naast een sterk kunst- en cultuuraanbod en levendige winkelgebieden ook te maken heeft met vragen rondom gentrificatie, identiteit, superdiversiteit, duurzaamheid en placemaking.

Verbinden aan de thema’s bedoelen we trouwens niet slechts theoretisch. Als opleiders voelen wij een urgentie, een verantwoordelijkheid om samen met verschillende stakeholders actief te experimenteren met programma’s die aansluiten op deze vraagstukken. Daarom gaan wij als opleiding duurzame relaties aan met verschillende partijen in de stad. De studenten leren zo in een authentieke omgeving met real-life feedback. De theorie wordt direct getest aan de praktijk, maar ook andersom wordt de praktijk weer teruggehaald binnen de schoolmuren. We leren van elkaar met als bijkomend resultaat actieve experimenten met nieuwe vrijetijdsprogramma’s voor de livable en lovable stad.

De Comeniusbeurs is voor mij een investering in een maatschappelijk-bewust onderwijskundig concept. En waar anders dit experiment aan te gaan dan in Rotterdam, de stad die het krachtenveld van stedelijke context belichaamt.

Maarten  Jan van ‘t Oever (docent en Comenius Fellow)

Het Leisure Lab voor de Veerkrachtige Stad heeft ons ruimte gegeven om samen met studenten, organisaties en bewoners deze manier van werken radicaal uit te proberen. We hebben een volledig collegejaar het projectonderwijs buiten de muren van de academie geplaatst. We hebben ons tijdelijk verbonden aan verschillende plekken in Rotterdam met als uitvalsbasis Het Gemaal in de Afrikaanderwijk met ontdekkingsreizen naar Hillesluis, Bloemhof en Katendrecht. Een groep van 27 studenten hebben zich vrijwillig aangesloten bij het Leisure Lab en de 3 docenten die dit hebben begeleid*.

Onderwijs in de stad versnelt het nieuwe elan.

Wat we in het Lab zagen gebeuren was onder andere dat de leercurve van de studenten sneller ging. Tijdens de Lab periode zijn verschillende activiteiten ontwikkeld  zoals workshops, podcasts, gesprekken en rondleidingen. De studenten droegen actief bij aan de stad als podium en ze zorgden voor reuring.
Wat vooral opviel was dat ze veel sneller de nuances van het werkveld doorhadden, hoe de hazen lopen. Als 2e jaars hadden zij al snel in de gaten hoe je beleid kan beïnvloeden door het organiseren van gerichte programma’s. Als de studenten dit al leren gedurende hun opleiding, door ervaring op te doen in de stad met vragen stellen aan bijvoorbeeld de wethouder of advies te geven aan de Raad van Cultuur, dan dragen zij bij aan een sterke cultuur voor startende makers en organisatoren.

Je ziet dat bijvoorbeeld bij het team van Jezelf op Zuid. Zij agenderen iets dat er nog amper was, namelijk goed beleid rondom homoseksualiteit op Zuid. De politiek pikte hun verhaal op en zij zijn nog altijd in gesprek met de beleidsmakers. Ook de makers van Zuiderwind beïnvloeden het stedelijk cultuurbeleid door de kracht van jonge makers en hun rol in de informele cultuur bloot te leggen via hun podcast serie in samenwerking met Theater Zuidplein.

 

*het Leisure Lab voor de Veerkrachtige Stad is mogelijk gemaakt door het Comeniusprogramma en de toegekende Teaching Fellows beurs (https://www.nro.nl/onderzoeksprogrammas/comeniusprogramma)