De pilot van het Leisure Lab is goed bevallen en smaakt naar meer. Zichtbaarheid, kruisbestuiving en de juiste plekken zorgen  voor de brandstof om met elkaar te leren en bij te dragen aan de stedelijke ontwikkeling.

Onderwijs in de stad zorgt dat studenten sneller leren en kunnen aanhaken op de actualiteit. Door wekelijks op een plek te zijn wordt de plek meer eigen. Je ontmoet andere mensen dan wanneer je binnen de schoolmuren blijft. De gesprekken gaan bijna als vanzelf over wat er speelt. Het geeft vertrouwen om de omgeving meer in je op te nemen en van verschillende kanten te bekijken. Je ziet meer en krijgt meer inzichten door er wezenlijk een onderdeel van te zijn. En zeker met de opleiding Leisure & events Management, die zo verweven is met de beweging in een stad, is het niet meer dan logisch dat je leert ín de stad.

Voor de stad levert het frisse energie, nieuwe perspectieven op vraagstukken en tijd en ruimte om te onderzoeken, te ontwerpen en te doen. Een kritische kanttekening bij dit traject is de vluchtige aanwezigheid van de studenten. Ze komen tijdelijk, vinden vaak dezelfde uitdagingen en spreken dezelfde mensen. Deze studenten komen als het ware op visite. Ze  zijn niet langdurig aanwezig. Dit levert wel eens wat irritatie op bij de bewoners. Met de pilot van het lab waar studenten wekelijks aanwezig waren, zag je zichtbaar een sterke verbinding met de wijk. De projecten zijn echt ontstaan uit wat er gevonden is op Zuid; een behoefte, een vraag of een gebrek. De programma’s zijn ontworpen voor en sluiten aan bij de uitdagingen van de wijk. Zoals Tom  stelt: “Zuiderwind kan niet bestaan zonder de creatieve mensen van Zuid”. Of Lana van Jezelf op Zuid: “We kiezen voor Zuid en blijven daarbij”. Het mooie van beide projecten is dat ze ook na de afronding door hun wortels op Zuid nog steeds bijdragen met hun programma’s. Lees hier meer over hun plannen.

Zichtbaar zijn in de stad is belangrijk. Niet alleen voor de aankomende professionals en de dynamiek van de stad, maar ook voor de opleiding Leisure & Events Management. Leisure speelt in de stad. De studenten van Leisure dragen met hun programma’s bij aan een livable en lovable stad. Ze maken praktische vertalingen van complexe uitdagingen en doen dit in samenwerking met lokale stakeholders. De zichtbaarheid van deze samenwerkingen is essentieel en maakt  dat de stad (op termijn) weet wat de opleiding inhoudt en welke betekenis deze kan hebben. Studenten kunnen deelnemen aan denktanks en opdrachten en worden zo een serieuze speler voor stedelijke ontwikkeling.

Zichtbaarheid is een vliegwiel voor meer vragen en durven.

Het Gemaal op Zuid

Het eerste Leisure lab voor een veerkrachtige stad streek neer in Het gemaal op Zuid, een bestaand gebouw voor de community aldaar. Het Gemaal ligt centraal aan het bruisende Afrikaanderplein. De wekelijkse wandeling van het metrostation Rijnhaven naar het Gemaal of een fietstocht vanuit de academie geeft voeding voor onderzoek. Op de locatie zelf gebeurt van alles. Per kwartaal richt een kunstenaar een expositie in. De expositie belicht een aspect van de wijk of gaat in gesprek met bewoners van de wijk.

De marktkooplieden vergaderen er maandelijks. Momenteel zijn zij bezig met de uitdaging van de enorme afval die achterblijft en door de wijk waait. Er is een fietsrepareerplaats en regelmatig zijn er spreekuren voor bewoners, bijvoorbeeld over belasting. Het Gemaal is een gezellige mix van werken en ontmoeten. Het programma en de gebruikers bieden inspiratie voor vraagstukken en voorzien in aanwezige kennis. Door juist op deze plek aanwezig te zijn, ervaren studenten wat een zogenaamd Huis voor de Wijk betekent. Tegelijk zorgen de gezellige reuring en vrije inloop ook voor wat onrustige werkplekken. Niet altijd is er plek bij een stopcontact of ruimte voor een grotere groep. Een mooie uitdaging voor een volgend lab op een bestaande locatie is volgens Elise: “Hoe kunnen we meer zichtbaar zijn en ons mengen, zonder de plek over te nemen als een klaslokaal?”. Dyon oppert dat het mooi is om visueel te laten zien waar de projecten over gaan en wat er is opgehaald. Niet alleen de studenten kunnen meer bij elkaar aanhaken, ook de gebruikers en bezoekers van het Gemaal leren het Leisure lab kennen.

Voormalige pand van Intertoys

Aanvankelijk was het plan om samen te werken op locatie met het programma cultuur van EMI, Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie van de Hogeschool Rotterdam. Programmamakers Reinier Weers en Dafne Foet zagen kansen om in het voormalige pand van een Intertoys speelgoedwinkel aan de Hilledijk een creatieve broedplaats te starten. Een broedplaats waar het onderwijs, studenten van verschillende opleidingen en cultuurmakers van Zuid samen met de buurtbewoners invulling geven aan de ontwikkelingen in de wijk. Het plan van het Leisure lab paste hier naadloos in. De Hilledijk is een lange straat met aan weerszijden winkels. De panden en de buitenruimte zijn gedateerd. Leegstand en een eenzijdig winkelaanbod maken de straat onaantrekkelijk. De komende jaren ondergaat de Hilledijk een metamorfose. De straat krijgt een ander gezicht, de invulling van de buitenruimte en de winkels wordt aangepakt. Hoe krijgt de culturele diversiteit alle ruimte en hoe zet de Hilledijk zich op de kaart? Dit zouden mooie vragen zijn om met studenten onder de loep te nemen. Helaas stagneerden de plannen voor die specifieke plek door de regelgeving voor onderwijs op locatie. De eerste kennismaking met het pand, de straat en de omgeving creëerde meteen al veel energie en ideeën. De studenten zagen het helemaal voor zich hoe het winkelgedeelte en het magazijn in de kelder ingericht konden worden. Beneden in de kelder is ruimte voor een filmzaaltje, een studio of een goed feest. Boven, het winkelgedeelte, creëert zichtbaarheid voor de buurt. Hoe ontwerp je dat mensen binnenkomen? Er werd gedacht aan een buurttafel om samen te kunnen eten of iets te kunnen maken. Studenten wilden een klein podium voor verschillende optredens en een catwalk waar de kleding van de winkels geshowd kon worden. Hoe tof zou het zijn geweest om het programma met andere creatieven samen te stellen en te organiseren? De kruisbestuiving ontstaat op locatie hopelijk vanzelf en het mooie is dat de buurtbewoners en het winkelend publiek makkelijk even binnen kunnen lopen.

Gelukkig waren wij als lab zelf ook veerkrachtig en zijn binnen het netwerk dat we op Zuid aan het uitbouwen waren een nieuwe locatie partner gevonden in het Gemaal op Zuid. Dit werd als het ware ons hoofdkwartier. Ook zijn we nog meerdere keren op wandelexpeditie gegaan tussen deze twee plekken. Uiteindelijk gaat het toch om het creëren van programma in de buurten waar je letterlijk zit. Het gaat om de verbinding die de studenten voelen en aangaan met de lokale bewoners, bezoekers en organisaties.

Andere plekken in de stad?

Het programma van het Leisure lab kan overal neerstrijken. De stad Rotterdam is groot en elke wijk heeft zijn eigen opgaven. Het M4H gebied ontwikkelt zich bijvoorbeeld en legt de nadruk op creatieve industrie, uitgaan en nachtcultuur. Wat kun je betekenen als je iets verder het havengebied induikt?, vraagt Tom zich af. Hoe kun je de loodsen en grote parkeerplaatsen inzetten voor evenementen, zodat de parken in de stad minder overbelast worden? Interessante vragen die ook spelen bij de Rotterdamse politiek. Een ander voorbeeld: ZoHo in Noord ondergaat een metamorfose. Een groot deel van het gebied heeft een nieuwe eigenaar met een nieuwe visie. Hoe wordt die visie uitgerold en verder ingekleurd? De creatieve broedplaatsen Time Window en Mono, naast Doko en bloemenshop Zomers in de Hofbogen, laten de reikwijdte zien van de mogelijkheden van leisure en zijn signalen van de richting waar het gebied naar toe gaat.

Niet alleen de omgeving van locaties, ook de samenstelling van de gebruikers op een plek draagt bij. Een vervolgstap om onderwijs een stevige plek in de stad te geven, is een City Station voor Stadscultuur – de stad als werkplaats als analogie met de Willem de Kooning. Een locatie waar verschillende opleidingen aan de slag gaan met stedelijke vraagstukken, alleen of samen in multidisciplinaire teams. Zo zorg je voor nog meer verschillende perspectieven op stedelijke opgaven en je bundelt kennis over de verschillende expertises en manieren van werken. Voor leisure betekent dit dat de opleiding zichtbaar is in de stad. Mensen weten dat leisure de stad verlevendigt en de stad als podium ziet. Het City Station is dan een motor waar enerzijds de stad, de organisaties en studenten van elkaar leren en anderzijds de studenten helpen met tijd, kennis, ideeën en vaardigheden. Noem het een research & development afdeling voor initiatieven en kleine organisaties uit de stad.